آشنایی با ژانر "اقتباس" در سینما
یکی از فراگیرترین و مهم‌ترین ژانر‌های سینما،گونه‌ی اقتباسی است. گونه‌ای که در آن تنوع بی‌شمار است. در ژانر اقتباس از یک منبع اولیه برای نوشتن سناریو و سپس ساخت فیلم استفاده می‌شود.
این منبع می‌تواند یک رمان بزرگ مانند "آرزوهای بزرگ" نوشته‌ی دیکنز و یا یک سلسله کتب مرتبط به‌هم مانند "ارباب حلقه‌ها" و "هابیت‌ها" نوشته‌ی تالکین باشد و یا یک داستان کوتاه مانند "مورد عجیب بنجامین باتن" نوشته فیتز جرالد، یا یک اثر نمایشی مانند "باغ آلبالو" نوشته‌ی چخوف و یا حتی یک کمیک استریپ مثل اسپایدر من !
حتی یک قطعه موسیقی فولکور می‌تواند منبع نوشتن یک فیلمنامه شود مثل فیلم "قتل جسی جیمز بدست رابرت فورد بزدل" ساخته‌ی اندرو دومینیک.
مهم این است که به عنوان منبع اصلی و الهام؛ این نوشته‌ی ادبی و یا اثر هنری دستمایه‌ی کار یک سناریست و سپس یک کارگردان سینما قرار می گیرد.
باید توجه داشته باشیم که یک رمان تاریخی، سیاسی، اجتماعی و غیره با توجه به ذات عناصر داستانش شناخته می‌شود. ولی وقتی قرار است این رمان به زبان سینما برگردد در درجه اول اقتباسی بودن فیلم و سپس نوع رمان در نظر گرفته می‌شود.
طبیعی است که بسیاری از سرگذشت نامه‌ها و خاطرات می توانند جزو ژانر‌های متفاوت قرار بگیرند اما به لحاظ نوشتاری و منبع اولیه باید اقتباسی بودنشان را در نظر داشته باشیم و سپس تاریخی و بیوگرافیک بودن آن ها را.
برای مثال در اسکار 2014 ؛ فیلم 12 سال بردگی برنده جایزه اسکار بهترین فیلم سال شد. داستان فیلم از کتابی تحت همین عنوان اقتباس شده است. رمانی که خود سرگذشت‌نامه‌ی سولومون نورتاپ است. کسی که در سال 1841 ناجوانمردانه به بردگی کشانیده شد و 12 سال بعد پس از پشت سرگذاشتن ماجراهای دردناک به طرز معجزه آمیزی به دنیای آزاد بازگشت.
سالومون نورتاپ سرگذشت خود را در سال 1853 در کتابی به بازار نشر فرستاد. 160 سال بعد؛ یعنی در زمان حال جان رایدلی از روی این رمان یک فیلمنامه تهیه کرد و استیو مک کوئین نیز فیلم را ساخت.پس 12 سال بردگی یک فیلم بیوگرافیک تاریخی‌است که از روی یک رمان اقتباس شده است.
یک سرفصل بسیار مهم که برخی ممکن است آن را بحث فرعی بدانند، میزان وفاداری در ژانر اقتباس است. در تبدیل یک اثر ادبی و یا هنری به فیلمنامه و سپس تولید فیلم ممکن است امانت داری و یا وفاداری به منبع اصلی؛ کمی و کاستی خاص خود را داشته باشد. اینجا تماشاگران هستند که باید قضاوت اصلی را داشته باشند.
مورد دیگر در باره اصطلاح دوباره سازی است. دوباره سازی جزو رایج ساخت و سازهای سینما از دهه 40 تاکنون بوده است. یک اثر دوباره سازی شده بشرطی که از منبع اولیه استفاده کرده باشد و داستانش همان فیلم قدیمی باشد می‌تواند در این ژانر قرار بگیرد. برای مثال شهامت واقعی فیلمی که برادران کوئن در سال سال 2010 ساختند یک دوباره سازی اقتباسی از اثری به همین نام محصول سال 1968 بوده است.
از: همشهری آنلاین - مهدی تهرانی
